Χάλκη, 29 Οκτ 2023
1η Νοεμβρίου : Ημέρα Μνήμης και Τιμής στους Χαλκίτες Ήρωες Αξιωματικούς , Ταγματάρχη Διογένη Φανουράκη και Λοχαγό Αλέξανδρο Διάκο
‘’Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους’’
Τις ημέρες αυτές εορτάζουμε με συγκίνηση και περηφάνια την 83η επέτειο του ΟΧΙ των Ελλήνων, και ανακαλούμε στην μνήμη μας τα ένδοξα εκείνα γεγονότα που χαράχθηκαν ανεξίτηλα στην ιστορική πορεία του Έθνους μας. Τιμούμε τους ηρωικούς νεκρούς μας , αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους, υπερασπιζόμενοι την τιμή και την αξιοπρέπεια του Έθνους μας.
Είναι μια παγκόσμια αλήθεια ότι το 1940- 41, η μικρή σε μέγεθος, αλλά γίγαντας στη ψυχή Ελλάδα, τόλμησε το απίθανο, ανεξάρτητα από το οποιοδήποτε κόστος. Και έγινε το θαύμα που έδωσε θάρρος και δύναμη σε όλη την ανθρωπότητα, αλλάζοντας την πορεία της ιστορίας.
Η ιαχή «ΑΕΡΑ» σκόρπισε, 30 άρτια εξοπλισμένες ιταλικές Μεραρχίες με δύναμη 700.000 ανδρών. Μπροστά στον άμεσα ορατό εχθρό και το φάσμα του χαμού της Πατρίδος , οι έλληνες ενώθηκαν σε ένα σώμα και μία ψυχή.
To έπος του 40 είναι ένας ύμνος για το μεγαλείο της ψυχής του Έλληνα.
Τα μέλη του Παραρτήματος Δωδεκανήσου της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών του Στρατού, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, επισκέπτονται το νησί της Χάλκης, ευλαβικοί προσκυνητές , συναισθανόμενοι την υποχρέωση να τιμήσουν ηρωικούς νεκρούς αξιωματικούς που κατάγονται από αυτόν τον ιερό τόπο, να επαναφέρουμε στην μνήμη μας τα κατορθώματά τους και να δηλώσουμε ότι η θυσία τους θα μας καθοδηγεί και δεν πρόκειται θα ξεχαστεί.
Άλλωστε η τιμή στους νεκρούς στρατιώτες που έπεσαν την ώρα του καθήκοντος αποτελεί ιερή υποχρέωση των Ελλήνων , από αρχαιοτάτων χρόνων. Θα μας συντροφεύουν πάντα οι αόρατες σκιές των 13.748 νεκρών ηρώων μας αλλά και των 41.217 τραυματισθέντων και εξαφανισθέντων.
Το νησί της Χάλκης , αυτός ο όμορφος αλλά και σκληρός τόπος , είχε το προνόμιο να αναθρέψει δύο ήρωες αξιωματικούς . Τον Ταγματάρχη Διογένη Φανουράκη και τον Λοχαγό Αλέξανδρο Διάκο.
Κατά διαβολική σύμπτωση και οι δύο τους πρόσφεραν την ζωή τους στην Πατρίδα, την ίδια ημέρα, την 1η Νοεμβρίου . Ο μεν Φανουράκης το 1944 , ο δε Διάκος το 1940. Και δεν είναι μόνον αυτό το μόνο κοινό χαρακτηριστικό των δύο ηρώων. Και οι δύο καταγόταν από την όμορφη Χάλκη, ήταν απόφοιτοι της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων και όταν ήρθε η ώρα, πολέμησαν τους Ιταλούς στο Αλβανικό μέτωπο, οραματιζόμενοι και οι δύο τα ελεύθερα Δωδεκάνησα ενσωματωμένα στον εθνικό κορμό. Αυτό το όραμα καθοδηγούσε και τους δύο ήρωες σε ολόκληρη την πορεία της σύντομης ζωής των.
Ο Διογένης Φανουράκης , γεννήθηκε στην Χάλκη το 1914 και εισήχθη στην Σχολή των Ευελπίδων το 1932 από όπου αποφοίτησε ως Ανθυπολοχαγός του Πεζικού το 1936. Πολέμησε στο Αλβανικό μέτωπο , λαμβάνοντας μέρος στην μάχη του Μοράβα και στην κατάληψη της Κορυτσάς. Μετά την κατάληψη της Ελλάδας κατέφυγε στην Μέση Ανατολή και κατατάχθηκε στις Ελληνικές δυνάμεις που πολεμούσαν τις δυνάμεις του Άξονα στο πλευρό των Συμμάχων. Με δική του επιθυμία υπηρέτησε σε συμμαχικές μυστικές βάσεις στα Μικρασιατικά παράλια απέναντι από την Ρόδο, ως συντονιστής κατασκοπευτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή.
Στις συχνές αποστολές του στη Ρόδο δεν παρέλειπε να επισκεφτεί και την γενέτειρά του Χάλκη. Οι επισκέψεις του όμως, έγιναν γνωστές στους Γερμανούς. Την 1η Νοεμβρίου 1944, και ενώ ήταν μόλις 30 ετών, γράφτηκε η τελευταία πράξη της ζωής του. Οι γερμανοί αξιοποίησαν πληροφορίες και για να αναγκάσουν τον Φανουράκη να παραδοθεί συνέλαβαν 10 κατοίκους της Χάλκης και απείλησαν να τους εκτελέσουν. Ο Φανουράκης μπροστά στην ευθύνη για την ζωή αθώων συμπατριωτών του, εμφανίστηκε και αφού έδωσε μάχη με τους γερμανούς , πυροβολήθηκε στο στήθος. Ο Φανουράκης όμως, δεν επέτρεψε στους κατακτητές Γερμανούς να τον πιάσουν ζωντανό, τους ξέφυγε. Για να μην συλληφθεί πυροδότησε μια χειροβομβίδα και έπεσε νεκρός. Ο ποιητής εμπνεόμενος από τον ηρωικό θάνατό του έγραψε:
Μα όποιος πεθάνει σαν κι εσέ, ποτές του δεν πεθαίνει,
και η μνήμη του παντοτινά αιώνια θε να μένει.
Σήμερα το ίδρυμα Λοχαγού Φανουράκη, σε ανάμνηση της θυσίας του ηρωικού αξιωματικού και τέκνου της Χάλκης , εκπληρώνοντας μία συνολική επιθυμία και υποχρέωση, θα προβεί σε λίγο στα αποκαλυπτήρια της προτομής του Διογένη Φανουράκη, που από δω και πέρα θα κοσμεί την κεντρική πλατεία του νησιού, συνεισφέροντας στην εθνική μνήμη.
Συγχαρητήρια στο ΔΣ του Ιδρύματος για την ευγενική του προσφορά στο νησί της Χάλκης και στο Ελληνικό Έθνος.
Το έτερο τέκνο αυτής της γης, ο Αλέξανδρος Διάκος γεννήθηκε το 1911 στη Χάλκη. Φοιτά στο Βενετόκλειο στη Ρόδο και το 1929 μεταβαίνει στην Αθήνα . Εισάγεται στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων από όπου αποφοιτεί ως Ανθυπολοχαγός το 1934.
Η έναρξη του πολέμου τον βρίσκει Υπολοχαγό , διοικητή Λόχου στην Πίνδο. Το ύψωμα Τσούκα που βρίσκεται στο τομέα του, κερδίζεται και χάνεται τρείς φορές. Ο Διάκος προσπαθεί να εμψυχώσει τους άνδρες του για νέα έφοδο. Δεν δέχεται να χάσει ούτε σπιθαμή Ελληνικού εδάφους. Οι Ιταλοί που είχαν καταπατήσει τα Δωδεκάνησα δεν έπρεπε να πατήσουν και σε άλλο Ελληνικό έδαφος. Η λογική πλέον σταματά, μόνο η ψυχή ορίζει το σώμα του και με τους άνδρες που τον ακολουθούν ορμά όρθιος αψηφώντας στα πυρά των ιταλικών πολυβόλων. Το σώμα του σωριάζεται νεκρό. Ετάφη στο χωριό Ζούζουλη της Καστοριάς. Το 1958 τα οστά του ήρωα μεταφέρθηκαν με μεγάλες τιμές στη Ρόδο.
Χαρακτηριστική είναι η αναφορά για τα γεγονότα , που έλαβε ο συνταγματάρχης Δαβάκης διοικητής του Αποσπάσματος Πίνδου, και η οποία αναφέρει ακριβώς τα εξής:
«Πολλαπλάσιαι ιταλικαί δυνάμεις αντεπετέθησαν κατά των οπλιτών του λόχου. Με αδάμαστον αποφασιστικότητα και ακλόνητον θάρρος ο υπολοχαγός Διάκος Αλ. κατόρθωσε ν’ ανασυντάξη εκ τρίτου τον λόχον, να τον εμψυχώση και να τον ρίψη μετά νέας ορμής εναντίον των λυσσωδώς αμυνομένων Ιταλών. Καθ’ ον δε χρόνον διά τετάρτην φοράν ο δοκιμασθείς λόχος εκαλείτο με την λόγχην εφ’ όπλου ν’ αντιμετωπίση νέαν, θραυσθείσαν και αυτήν, αντεπίθεσιν του εχθρού διά της τελικής εφόδου του, ο δε ηρωικός διοικητής του λόχου αυτού, τεθείς επί κεφαλής, εκραύγαζε με φωνήν Άρεως: «Εμπρός, παιδιά, για μια μεγάλη Ελλάδα και μίαν ελεύθερη Δωδεκάνησο», ριπή πολυβόλου τον εφόνευσε».
Ο Αλέξανδρος Διάκος είχε το θλιβερό προνόμιο να είναι ο πρώτος Έλληνας Αξιωματικός του Στρατού που βάδισε στην λεωφόρο των αθάνατων ηρώων του 40, γνωρίζοντας τον θάνατο και την αθανασία την 1η Νοεμβρίου του 1940, στην νεαρή ηλικία των 29 ετών. Η θυσία του Διάκου ήταν η αφορμή της έμπνευσης για το «Άσμα ηρωικό και πένθιμο», του Νομπελίστα ποιητή μας Οδυσσέα Ελύτη.
Ο Διογένης Φανουράκης με την σειρά του, έγινε ο πρώτος Έλληνας αξιωματικός που σκοτώθηκε στα Δωδεκάνησα, την 1η Νοεμβρίου του 1944.
Οι δύο Χαλκίτες ήρωες αξιωματικοί ακολούθησαν τα λόγια του ποιητή Κωστή Παλαμά που μας λέει:
Ναι! δεν αξίζει ο κόσμος χωρίς την ομορφιά,
χωρίς την λεβεντιά και δίχως την αρετή
Είναι ευκαιρία όμως να αναφερθούμε στην συνολική προσφορά της νήσου Χάλκης στην εθνική υπόθεση με τους εννέα Χαλκίτες πατριώτες που κατατάχθηκαν εθελοντικά στο Σύνταγμα Εθελοντών Δωδεκανησίων, τους :
Ανάργυρο και Ράλη Αραλιό, Βασίλη Ασπρουλάκη, Ευστράτιο Ευστρατιάδη, Ιωάννη Ζαφειρίου, Παύλο Κατρό, Λαμπίρη Κουτράκο, και τους Διάκο και Εμμανουήλ Μανωλούκο.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η εθελοντική αυτή ένταξη των Δωδεκανησίων, που ήταν στους τύπους Ιταλοί υπήκοοι στις ελληνικές δυνάμεις, αποτελούσε κατά το ιταλικό δίκαιο πράξη εσχάτης προδοσίας. Αν επομένως συλλαμβανόταν ως αιχμάλωτοι κινδύνευαν να εκτελεστούν.
Όλοι οι Έλληνες, έχουμε την ιστορική ευθύνη να μην τους λησμονήσουμε, καθότι λαοί που επέζησαν τελικά μέσα στη ιστορική πραγματικότητα, ήσαν εκείνοι που είχαν επίγνωση της κληρονομιάς τους και δεν αγνόησαν την ευθύνη τους για το μέλλον.
Η θυσία των δύο αξιωματικών ενέπνευσε πολλούς νέους της Χάλκης , και όχι μόνον, οι οποίοι συνέχισαν τον αγώνα εναντίον των κατακτητών στο Αιγαίο , εντασσόμενοι στον Ιερό Λόχο, συμβάλλοντας με την σειρά τους στην ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα.
Θεωρούμε καθήκον μας να θυμηθούμε ονομαστικά τους Χαλκίτες Ιερολοχίτες , οι οποίοι εμπνεόμενοι από την θυσία των Διάκου και Φανουράκη εντάχθηκαν στον Ιερό Λόχο και πολέμησαν τους Γερμανούς κατακτητές στο Νότιο Αιγαίο και συνέβαλαν καθοριστικά στην ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στον εθνικό κορμό. Ας θυμηθούμε τους Κώστα Τσίμικα, Γιώργο και Χαρίλαο Λιναρδή, Βασίλη Χαλικάκη, Κώστα και Ι. Ζαμπετούλα, Ιωάννη Χειμωνέτο και Λύσανδρο Πασπαλάκη.
Αντιμετωπίζοντας εδώ και 10ετίες τον αναθεωρητισμό και την επιθετικότητα της Τουρκίας , αντλούμε από τους προγόνους μας, δύναμη και πίστη για το μέλλον του Έθνος μας.
Και ενώ η γενιά που πολέμησε τους Ιταλούς και τους Γερμανούς, μας αποχαιρετά περήφανα, δεν παύει να μας υπενθυμίζει , ότι το ιερό πάθος για την ελευθερία της Πατρίδας αποτελεί το υπέρτατο καθήκον όλων των Ελλήνων.
Αλέξανδρε Διάκο , Διογένη Φανουράκη, τιμούμε την θυσία σας και θαυμάζουμε το μεγαλείο της ψυχής σας.
Αιωνία σας η μνήμη. Θα σας ευγνωμονούμε, θα σας θυμόμαστε και θα σας τιμούμε.
Σε ανάμνηση της σημερινής εκδήλωσης και των αποκαλυπτηρίων της προτομής του ηρωικού Χαλκίτη Διογένη Φανουράκη η Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού, έχει τη χαρά να προσφέρει στην Διευθύντρια του Γυμνασίου-Λυκείου της Χάλκης , κ. Φωτεινή Βαρδιάκα, μία Ελληνική σημαία, για να κυματίζει περήφανα στον ιερό αυτό βράχο και να υπενθυμίζει την θυσία των προγόνων μας, που θυσιάστηκαν ώστε εμείς να ζούμε ελεύθεροι.
Είμαστε ευγνώμονες διότι φέτος οι εκδηλώσεις οργανώθηκαν σε απόλυτη συνεργασία και συντονισμό με τον Δήμαρχο Χάλκης κ. Άγγελο Φραγκάκη και το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Λοχαγού Φανουράκη. Σας ευχαριστούμε.
κ. Αντιπρόεδρε του Ιδρύματος Βαγγέλη Ηλιάδη, ευχόμαστε στο Ίδρυμα Λοχαγού Φανουράκη να συνεχίσει την αξιέπαινη προσφορά του στους κατοίκους της Κω και της Χάλκης.
Χρόνια Πολλά στην Χάλκη.
Χρόνια Πολλά στους Έλληνες.
Αντγος ε.α. Μηνάς Παπαδάκης, Πρόεδρος Ε.Α.Α.Σ. /Παρ. Δωδεκανήσου-Ρόδος